Chứng ngộ tri kiến về Kim cương thừa là điều cực kỳ khó khăn. Vì trông có vẻ mông lung nên một số người cảm thấy an toàn hơn khi tự gọi mình là những hành giả Tiểu thừa và họ cũng không quan tâm đến đường tu Kim cương thừa. Đây là một nguyện vọng chính đáng. Tuy nhiên, thật ra thì tri kiến về Kim cương thừa không mông lung và khó hiểu như vậy. Kim cương thừa giải thích thực tính của vạn pháp như nó [vốn] là. Hãy hình dung ra một sông băng đá lớn chẳng hạn. Một người không am hiểu Kim cương thừa sẽ nghĩ rằng "Trông có vẻ đây là một cái núi đá; tuy nhiên, tính của đá là nước. Không phải lúc nào đây cũng là một cái núi đá; khi tan chảy thì nó lại biến thành nước". Nếu con chỉ hiểu một nguyên lý này thôi là con sẽ hiểu được tri kiến Kim cương thừa. Kim cương thừa nói rằng mặc dù sáu nẻo luân hồi hóa hiện, sự hóa hiện này chỉ là tạm thời. Trong thực tế, mọi chúng sinh đều có Phật tính, tức tiềm năng giác ngộ. Trong tâm thức, các tư tưởng khởi lên một cách tạm thời. Các tư tưởng không phải là chúng ta như chúng ta [vốn] thật là; chúng đến rồi lại đi và thường xuyên thay đổi. Giờ thì con đang giận dữ; một lúc sau thì con lại yêu thương. Tất cả các tư tưởng này là phù du. Nhưng có một nền tảng của cái hiện hữu, một sự tỉnh giác vẫn luôn luôn ở đó. Nó chẳng đến cũng chẳng đi. Nó chẳng diệt cũng chẳng sinh. Có một sự tỉnh giác tiềm ẩn trường cửu. Con đã và sẽ chẳng bao giờ tách lìa khỏi nó vì đây chính thật là con. Khi con ngộ ra được cái bản tính này - chân tính của con - thì con sẽ ngộ được ý nghĩa đích thực của Kim cương thừa.
Konchog Gyaltsen, Garchen Rinpoche đời thứ 8
Anh dịch: Ina Dhargye
Việt dịch: Konchog Kunzang Tobgyal
Trích: Những lời khai thị từ Bậc Tôn Quý, Trung tâm Drikung Dharma Surya biên tập năm 2013
